top of page

Wat is prestatiedruk?

De term ‘prestatiedruk’ verwijst naar de druk of stress die individuen voelen om op een hoog niveau te presteren in verschillende aspecten van hun leven, zoals werk, school of sport.

 

De druk om goed te presteren kan uit verschillende bronnen komen, zoals sociale verwachtingen, persoonlijke doelen of faalangst. Wanneer individuen deze druk intens voelen, kan dit leiden tot stress, angst, burn-out en andere negatieve gevolgen.

 

Prestatiedruk is een veel voorkomend verschijnsel in veel samenlevingen en kan vooral voorkomen in zeer competitieve omgevingen. Het is belangrijk om de negatieve effecten van prestatiedruk te herkennen en manieren te vinden om er effectief mee om te gaan om de geestelijke gezondheid en het welzijn te behouden.

 

Bron: Chat GPT

Tessa - 13-03-2023

Welke organisaties houden zich bezig met prestatiedruk?

Er zijn verschillende organisaties in Rotterdam die zich bezighouden met prestatiedruk en de bijbehorende problematiek. Hieronder volgen enkele voorbeelden:

​

GGZ-instellingen

GGZ-instellingen in Rotterdam, zoals Parnassia, Bavo Europoort en Yulius, bieden hulp en ondersteuning aan mensen die last hebben van prestatiedruk en de gevolgen daarvan, zoals stress, angst en burn-out.

  • Parnassia: Deze organisatie heeft meerdere gezondheidscentra verspreid over Rotterdam, Den Haag en Purmerend. Hiermee is het een verzamelpunt voor allerlei kleinere organisaties die elk gespecialiseerd zijn in een ander onderwerp. Deze onderwerpen kunnen uiteen lopen van alcoholverslaving tot aan psychische problemen als trauma’s, eetstoornissen en persoonlijkheidsproblematiek (Parnassia Groep, n.d.).

  • Yulius: Deze organisatie is gespecialiseerd in geestelijke gezondheidszorg. Zij richten zich hiermee onder anderen op onderwijs, woonbegeleiding (Innovatie En Onderzoek - Yulius, 2021).

  • Stichting Ease: Deze organisatie richt zich expliciet op jongeren tussen de 12 en 25 jaar oud. In tegenstelling tot andere organisaties die meteen hulp bieden voor psychische klachten, biedt Stichting Ease een luisterend hoor voor wie daar behoefte aan heeft. Dit is laagdrempelige hulp, omdat dit altijd gratis is, er geen wachtlijst is en er ook de mogelijkheid is om anoniem je verhaal te doen (Over @Ease, n.d.).

 

Studentenorganisaties

Er zijn diverse studentenorganisaties in Rotterdam die zich inzetten voor het welzijn van studenten en die aandacht besteden aan de problematiek van prestatiedruk. Bijvoorbeeld de Erasmus Student Network (ESN) Rotterdam en de Rotterdamse Kamer van Verenigingen (RKvV). Op HBO niveau zijn dit:​

  • Hogeschool Rotterdam

Op deze scholen is er een afdeling genaamd ‘studentenwelzijn’. Studenten kunnen hier terecht voor hulp bij studiemotivatie, geldzorgen en psychische klachten. Binnen deze afdeling zijn er verschillende personen waar jij je verhaal kunt doen:

  • Decanen: 

    • (Studievertraging door) persoonlijke omstandigheden

    • Onderwijsvoorzieningen

    • Studeren met een functiebeperking

    • DUO en andere financiële regelingen

    • Externe hulpverlening

  • Studentenwelzijnsadviseurs: 

    • Workshops en bijeenkomsten (dyslexie, mindfulness, motivatie en uitstelgedrag)

    • Advies op maat

    • Bieden een netwerk van peercoaches die kunnen helpen op gebieden als support, advies en inspiratie

  • Peercoaches:

    • Geld- of gezondheidsproblemen

    • Functiebeperking als ADHD, dyslexie, autisme of een chronische ziekte

    • Studerende ouders

    • Studerende mantelzorgers

    • LHBTI+ studenten

    • Internationale studenten

(Hulp Bij Studie - Studentenwelzijnsadviseur, n.d.)(Hulp Tijdens De Studie, n.d.)(“Studentenwelzijn De Weg Naar De Juiste Hulp,” 2021)

 

  • Hogeschool Inholland

​Binnen deze Hogeschool is er het lectoraat studiesucces. Het doel hiervan is om het studiesucces van studenten te bevorderen door kwalitatieve verbetering van het onderwijs en duurzame didactische innovatie. Het lectoraat doet veel onderzoek naar de instroom, doorstroom en uitstroom van studenten om het studiesucces te vergroten. Ik krijg de indruk dat de Hogeschool nog voornamelijk in de onderzoeksfase zit en nog geen programma biedt, afgezien van een mindfulness studententraining die getest is door 12 studenten (Mindfulness | Inholland, n.d.).

​

  • Vitality op wdka:

Deze afdeling op de Willem de Kooning Academie biedt een luisterend oor voor studenten door het aanbieden van:

  • Workshops en events: Yoga, ademhalingsoefeningen en Walk & Talk.

  • Vitality community: een plek om te connecten en elkaar te inspireren.

(Wdka, 2023)

​

Werkgeversorganisaties

In Rotterdam zijn er verschillende werkgeversorganisaties actief die zich richten op het bevorderen van een gezonde werkomgeving en het voorkomen van burn-out en stress onder werknemers.

  • MKB rotterdam: Deze organisatie biedt verschillende programma’s en partners om vitaliteit onder de aandacht te brengen:

    • Checklist voor een gezond bedrijf

    • Training voor een gezonde werkomgeving

    • Een magazine met tips en interviews met experts

(Vitaliteit - MKB Rotterdam-Rijnmond, 2022)

​

Sport- en gezondheidsorganisaties

Sporten en bewegen kan helpen bij het verminderen van prestatiedruk en stress. In Rotterdam zijn er diverse organisaties actief die zich richten op sport en gezondheid:​

  • Rotterdam Sportsupport: Dit is een organisatie die werkt aan veilige en vitale sportverenigingen, en sporten meer onder de aandacht brengt bij de Rotterdammers. Dit doen zij door het aanbieden van:

    • Beweegcoaches: het in beweging brengen van niet-sporters en deze in de flow houden

    • Clubcoaches: helpt verenigingen met het creëren van een positieve sportsfeer

    • BeweegPlus: het supporten van bewegen door niet-sporters in contact te brengen met sportverenigingen

(Rotterdam Sportsupport, 2023)

​

Tessa - 13-03-2023

In 2021 was 15% van de bevolking van 12 jaar of ouder psychisch ongezond. Dit is sinds 2001 nog niet zo hoog geweest sinds ze zijn begonnen met meten. 

 

Corona en mentale gezondheid

Corona heeft er voor gezorgd dan alles stil kwam te liggen. Uit het onderzoek blijkt dat respondenten zich op een aantal aspecten minder voelen dan voor de corona crisis. We voelen ons eenzaam, angstig, somber ect. Deze aspecten hebben invloed op je mentale gezondheid. Toen corona minder werd voelden de respondenten de druk om weer alles te gaan doen en goed te presteren. 

(CBS, 2021)

​

 

 

 

 

Er wordt tegenwoordig veel van ons verwacht. Mooi en fit eruit zien, prestaties leveren, meepraten over gebeurtenissen, gelukkig zijn, reizen ect. We denken dat dit allemaal tegelijk kan en teleurstellen onszelf hiermee. In je eigen ogen doe je nooit genoeg. Dit zorgt allemaal voor een hoge prestatiedruk. We willen allemaal iets groots en meeslepend bereiken en met minder nemen we niet genoeg. (Launchpach, 2023)

 

Lotte Beetsma - 14-03-2023

Schermafbeelding 2023-03-13 om 15.47.31.png

De oorzaken van prestatiedruk

 

Mentale gezondheid 

Nederland is een 24 uurs samenleving geworden, waarin alles constant doorgaat. De kenniseconomie groeit en de digitalisering neemt toe. Hierdoor is de samenleving op elk moment op de hoogte van het laatste nieuws. De wereld wordt complexer en de mensen worden steeds vaker geconfronteerd met allerlei prikkels.

Vier op de tien mensen ervaren mentale problemen die hun leven beïnvloeden en aantasten.

​

Bron: 

(Shields-Zeeman et al., 2020)

​

Prestatiedruk

Bij deze mentale problemen speelt de prestatiedruk onder de studenten een grote rol. Uit onderzoek is gebleken dat 97% van de studenten stress ervaren. Hiervan geeft 54% aan dat dit te herleiden is uit de prestatiedruk. Het Trimbos-instituut is om deze reden een onderzoek gestart. Ook wel Harder Better Faster Stronger genoemd. Dit onderzoek voeren zij samen uit met het Expertisecentrum inclusief onderwijs (ECIO) en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap is de opdrachtgever. Prestatiedruk ervaart elk persoon op een andere manier. De leven stijl en de omgeving van een persoon draagt hieraan bij. Ook de verwachtingen vanuit een ander of jezelf kan de prestatiedruk verhogen. Echter is uit het onderzoek gebleken dat prestatiedruk eerder ontstaat vanuit de persoon zelf dan vanuit een andere persoon. 

 

In de maatschappelijk wordt een persoon steeds meer beoordeeld op de kwaliteiten die de persoon bezit. Ook wordt er gekeken naar wat er in het leven gepresteerd is. Succes wordt hierbij verlangt. 

​

Oorzaken van prestatiedruk: ​

  • Druk op jezelf leggen - De persoon verlangt en verwacht iets van zichzelf. 

  • Druk van andere ervaren - Een ander verwacht dat een persoon een doelstelling behaald of prestatie levert. 

  • Maatschappelijke druk - Een persoon ziet een maatschappelijke norm en wilt hier aan voldoen. 

  • Social media - Op de sociale platformen presenteert ieder persoon zichzelf op zijn best. De schijn wordt vaak opgehouden. Zo worden de negatieve kanten niet getoond. Met als gevolg dat de gebruikers zich met een ander vergelijken en graag hetzelfde willen behalen. 

​

Voorbeelden: 

  • Financiële druk

  • Ambities nastreven

  • Studiedruk

​

Bron: 

(Koopman, 2022)

(Dopmeijer et al., 2021)

​

 

De gevolgen van prestatiedruk

De gevolgen van prestatiedruk worden vaak per definitie als negatief gedefinieerd. Echter hoeft dit niet altijd zo te zijn. 

​

Positieve gevolgen

Prestatiedruk kan leiden tot positieve gevolgen. Het zorgt ervoor dat de persoon zijn ambities nastreeft. Zo kan een persoon prestatiedruk ervaren als een doel die de persoon moet behalen. Het stimuleert om te presteren. Al heeft de persoon geen prestatiedruk, dan zal de persoon ook geen uitdaging ervaren. Met als gevolg dat de persoon minder moeite stopt in het behalen van een doel. Hierdoor presteert de persoon minder en haalt de persoon niet alles uit zijn eigen kunnen. Daarbij haalt de persoon door middel van prestatiedruk het uiterste uit zichzelf. Dit zorgt ervoor dat het de welzijn van een persoon bevorderd. 

​

Bron: 

(n.d.)

​

Negatieve gevolgen

Het ervaren van prestatiedruk kan leiden tot negatieve gevolgen. HBO Kennisbank heeft onderzoek gedaan naar prestatiedruk. In dit onderzoek werd aan de hand van verschillende onderzoeken aangetoond dat prestatiedruk een stressor is. Deze stressor kan leiden tot psychische klachten. Deze psychische klachten kunnen uiteenlopen en zelfs in de toekomst consequenties hebben. De prestatiedruk in negatieve vorm kunnen de persoon minder energie geven. Plannen worden onrealistisch en werken tegen met als gevolg dat deze worden uitgesteld.

 

Zo publiceerde het RIVM een rapport waarin het onderwerp prestatiedruk naar voren kwam. Volgens hen neemt de druk op jongeren toe en ontstaan er klachten die veroorzaakt worden door stress, die te herleiden zijn uit de prestatiedruk. Deze klachten zijn depressies, angst- en stemmingsstoornissen, suïcidegedachten en burn-outs. 

 

Bron:

(Francken, 2019)

(Schmidt & Simons, 2013)

​

Conclusie

Kortom prestatiedruk is nodig om aan de slag te gaan. Het geeft motivatie om door te gaan en brengt de persoon in beweging. Als een persoon teveel prestatiedruk ervaart zal dit leiden tot stress en eventueel een tegenslag. De doelen zijn niet haalbaar en de motivatie is daardoor minder sterk. Uiteindelijk is prestatiedruk in de juiste mate belangrijk. Het draait om balans. De balans kan leiden tot tevredenheid en zorgt ervoor dat de persoon ook nieuwe uitdagingen aan wilt gaan. 

Er zijn al verschillende organisaties die zich bezighouden met prestatiedruk en het meer bespreekbaar maken van dit onderwerp. Ook op Hogescholen wordt er veel aangeboden, maar de vraag is of studenten hier ook echt gebruik van maken. 

​

Kimberly - 14-03-2023

Bronnen:

​Bronnen:

bottom of page